शूर सेनापती दत्ताजी शिंदे
शिंदे गटाचा मेळावा जेव्हा मुंबई बीकेसी मध्ये झाला होता त्याला बाळासाहेबांचे पुत्र जयदेव आणि स्मिता ठाकरे उपस्थित होते. त्यावेळी जयदेव म्हणाले, 'मी इथं आलोय ते एकनाथ शिंदे यांच्या प्रेमापोटी. मी त्यांच्या गोटात आलेलो नाही. ठाकरे कुणाच्या गोठ्यात बांधले जात नाहीत...!' शब्दाचे खेळ करण्यात सगळेच ठाकरे वस्ताद आहेत. त्या जोरावर ते 'गुंतुनी गुंत्यात सारा, पाय माझा मोकळा...!' हे कविवर्य सुरेश भट यांचे शब्द खरं करत असतात. ते असंही म्हणाले, 'हा सारा सत्तेचा गोंधळ संपवा. निवडणुका घ्या आणि सरळ शिंदेशाही आणा...!' हाही शब्दांचाच खेळ. कारण इतिहासात गाजलेल्या 'शिंदेशाही'ची गादी ग्वाल्हेरात आहे. त्यांचा आणि एकनाथ शिंदे यांच्या कुटुंबाचा दुरान्वयेही संबंध नाही. असलाच तर तो शिंदेशाहीच्या तिरीमिरीशी आहे. आपण कुणासाठी आणि कशासाठी लढतो, ह्याचा अंदाज 'बचेंगे तो और भी लढेंगे' असं म्हणत अखेरच्या क्षणापर्यंत रणमैदान गाजवणाऱ्या दत्ताजी शिंदे (जन्म: १७२३; मृत्यू: १० जानेवारी १७६०) यांना समजलं नव्हतं. ते पेशव्यांचे एकनिष्ठ सरदार होते. लढवय्ये सेनापती होते. 'रोहिल्याला खतम करायचं आहे, लगोलाग निघून या...!' हा पेशव्यांचा आदेश मिळताच दत्ताजी शिंदे तातडीनं निघाले. वाटेत इंदूरच्या मल्हारराव होळकर यांना भेटले. दत्ताजींची धावपळ बघून मुत्सद्दी मल्हाररावांनी त्यांना सुनावलं, 'शिंदे, जोवर शत्रू जिवंत आहे, तोवर पेशव्यांना तुमची गरज! रोहिले संपले की, पेशवे तुम्हाला भांडी घासायला नि धोतर धुवायला ठेवतील...!' अशाच प्रकारे 'शिवसेना' कमजोर करण्याचं आणि उद्धव ठाकरे यांचं नेतृत्व संपवण्याचं काम फत्ते झालं की, 'भाजप'कडून एकनाथ शिंदे यांचं अवमूल्यन होणं अटळ आहे. याचा अनुभव सध्या ते घेताहेत. इतिहासातल्या शिंदेंनाही ते टाळता आलेलं नाही. दिल्लीवर मराठ्यांची जबरदस्त पकड होती. दिल्लीच्या पादशाहीनं कुणाला कुठलं पद द्यावं, यासाठीही मराठ्यांची संमती अनुमती घेतली जात होती. दत्ताजी आणि जनकोजी शिंदे यांनी मन्सूर अली सफदरजंग याचा मुलगा शुजाउद्दौला याला 'वजिरी' देण्यासंबंधात नानासाहेब पेशव्यांकडं विचारणा केली होती. त्याला नानासाहेबांनी पेशवे यांनी पाठवलेलं उत्तर मोठं लक्षणीय आहे. त्यात 'शुजाउदौला याच्याकडून पन्नास लाख रुपये आणि काशी-प्रयाग घ्यावं, तरच वजिरी द्यावी...!' असं नानासाहेबांनी शिंदेंना बजावलं होतं. यातून हिंदूंची पवित्र तीर्थस्थळे मोगली वर्चस्वाखालून मुक्त व्हावीत, यासाठी पेशवे हरप्रकारे प्रयत्न करत होते, हे स्पष्ट होतं. याच पत्रात नजीबखान रोहिल्याबद्दल नानासाहेबांनी जे लिहिलंय, ते लक्षात घेऊन जनकोजी-दत्ताजींनी नजीबखानला वेळीच ठेचला दत्ताजी शिंदे काही मजा राहिली नाही. तो दिल्लीत प्रविष्ट जालिया असता, तर पुढचं 'पानिपत' टळलं असतं.
नानासाहेब लिहितात, 'नजीबखानास बक्षगिरी दिल्ह्यास तीस लक्ष रुपये देतो म्हणोन लिहिले ऐशियास नजीबखान पुरा हरामखोर बाट आहे. गुदस्तां चिरंजीव दादाशी त्यांशी अब्दालीचेच दिल्लीत ठाणे बसलेसें जाणावें. बेमान हरामखोर आहे. त्यास वाढवणे सर्पास दूध पाजण्याप्रमाणे आहे. फावले मानी त्याचे पारपत्यच करावे...!'
पण मराठ्यांचे दुर्दैव! नजीबखानाला दूध पाजण्याचा प्रकार झाला. त्यानं केलेल्या विश्वासघातानं पानिपताच्या लढाईत दत्ताजी शिंदेंचा जीव घेतला. हा इतिहास ठाऊक असूनही अनेक सर्वांना दूध पाजून दिल्लीत फूत्कारायची मोकळीक आपण अजून देत आहोत. दिल्लीश्वर कुणीही असो; महाराष्ट्र आणि मराठी माणूस कायम त्यांच्या दुःस्वासाचाच धनी राहिलाय आणि त्यासाठी मराठी लोकांचा वापर केला गेलाय. एवढं तरी 'महाराष्ट्रात शिंदेशाही' अवतरण्याची अपेक्षा करणाऱ्या जयदेव ठाकरे यांना ठाऊक हवं होतं. शिंदे आणि त्यांच्या गटातले आमदार-खासदार आपल्या बंडाच्या समर्थनार्थ 'हिंदुत्वाची साक्ष' काढतात. त्यांना 'छत्रपती थोरले राजाराम महाराज' यांच्या चरित्रातली पुढील गंमत वाचून फेफरं आल्यास आश्चर्य वाटू नये. संभाजीपुत्र 'शाहू' औरंगजेबच्या कैदेत होता. त्याची सुटका व्हावी म्हणून औरंगजेबच्या मुलीनं-जुबेदानं वडिलांना विनवण्या केल्या. औरंगजेब तेव्हा मृत्युशय्येवर होता. त्यानं मुलीला सांगितलं, 'शिवाजी आणि आम्ही बदरिकाश्रमी राज्य इच्छा धरून तप केले. आमची तपश्चर्या अति उग्र, तामसी त्यायोगे म्लेंच्छ (मुसलमान) जालो. ह्या धर्माची (म्लेंच्छ) स्थापना करावी, हा आमचा नियम! शिवाजीची तपश्चर्या सात्त्विक म्हणून त्याचा हिंदू धर्मात जन्म होऊन हिंदू धर्माची स्थापना करावी, हा त्याचा नेम! आयुर्दाय (आयुष्य) कमी होऊन तोच शिवाजी हा तुझा पुत्र जन्मला (शाहू म्हणून). त्याचा झेंडा दिल्लीस लागेल...!' हिंदू-मुस्लीम द्वेष वाढवणाऱ्या राजकीय हिंदुत्वाला एकाच वेळी 'दफन-दहन' करणारा हा इतिहास आहे. तो सत्तेसाठी उपयुक्त नाही, पण सत्य सांगणारा आहे. तो समजून घेतला की, महाराष्ट्राचं आणि मराठी माणसाचे सगळे प्रश्न सोडवण्यासाठी या भूमीत पुन्हा एकदा छत्रपती शिवाजी महाराज जन्मायला हवेत, असं तुम्हालाही वाटणार !
हरीश केंची,
९४२२३१०६०९
No comments:
Post a Comment